Franşiza nədir? Azadolma məbləği və növləri

Sığorta müqaviləsi bağlayarkən çox zaman “franşiza nədir?”, “azadolma məbləği nədir?”, “şərtsiz azadolma nədir?”, “şərtli azadolma nədir?” kimi suallar meydana çıxır. Bu yazıda həmin anlayışları sadə dillə, real misallarla və qanunvericiliyə uyğun formada izah edirik.

Franşiza və ya Azadolma nədir?

Sığorta müqavilələrində “franşiza” termini ilə qarşılaşa bilərsiniz. Bu, əslində azadolma məbləği deməkdir. Qanunvericilikdə azadolma, gündəlik danışıq və internet axtarışlarında isə franşiza kimi tanınır.

Franşiza = Azadolma məbləği

Bu, sığorta hadisəsi zamanı dəyən zərərin müəyyən bir hissəsini sığortalının özü qarşılaması deməkdir. Yerdə qalan məbləği isə sığorta şirkəti ödəyir.

Əsas qeyd

Azərbaycanda əksər sığorta müqavilələrində şərtsiz azadolma (franşiza) tətbiq olunur.
Bu o deməkdir ki, hadisə zamanı zərər məbləğindən asılı olmayaraq, müəyyən edilmiş məbləğ sığortalı tərəfindən qarşılanır və zərərdən çıxılır.

Şərtli və Şərtsiz Azadolma nədir?

Sığorta sistemində azadolma (franşiza) iki formada tətbiq olunur:

Şərtsiz Azadolma nədir? (şərtsiz franşiza)

Azərbaycanda ən çox istifadə edilən modeldir.

• Zərər məbləğindən asılı olmayaraq, hər hadisədə şərtsiz azadolma məbləği çıxılır.

• Əgər zərər azadolma məbləğindən azdırsa, sığorta şirkəti ödəniş etmir.

• Əgər zərər azadolmanı keçərsə, yalnız qalan hissə ödənilir.

Misal:

• Müqavilədə 300 AZN şərtsiz azadolma (franşiza) göstərilib.

• Zərər 200 AZN → azadolma məbləğindən azdır → Ödəniş edilmir

• Zərər 800 AZN → 300 AZN çıxılır → 500 AZN ödənilir

Şərtli Azadolma nədir? (şərtli franşiza)

• Əgər zərər azadolma məbləğindən azdırsa, sığorta şirkəti heç bir ödəniş etmir.

• Əgər zərər azadolmanı keçərsə, bu zaman bütün zərər məbləği ödənilir, yəni heç nə çıxılmır.

Misal:

• Müqavilədə 300 AZN şərtli azadolma (franşiza) göstərilib.

• Zərər 200 AZN → azadolma məbləğindən azdır → Ödəniş edilmir

• Zərər 800 AZN → zərər azadolmanı keçir → 800 AZN ödənilir

Sadə cədvəllə müqayisə

Nəticə: Hansı daha uyğundur?

• Şərtli azadolma – böyük zərərlər zamanı daha sərfəlidir, çünki tam ödəniş alınır.

• Şərtsiz azadolma – daha çox istifadə olunur və sığorta haqqını azalda bilər, lakin hər hadisədə sabit məbləğ tutulur.

Nəyi yadda saxlamalısınız?

Sığorta müqaviləsi bağlayarkən bu suallara cavab tapın:

1. Azadolma (franşiza) məbləği nə qədərdir?

2. Azadolma şərtli, yoxsa şərtsizdir?

3. Bu şərt sığorta ödənişinə necə təsir edəcək?

Bu anlayışları öncədən başa düşmək, gələcəkdə hansı hallarda nə qədər ödəniş alacağınızı aydın şəkildə bilməyə kömək edəcək.